Đến đảo Lý Sơn mỗi khi diễn ra lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa trên đảo, ai cũng nghe sau hồi thổi ốc u giục giã mới đến lúc tiễn hình nhân binh phu xuống thuyền để đi Hoàng Sa.

Đến đảo Lý Sơn mỗi khi diễn ra lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa trên đảo, ai cũng nghe sau hồi thổi ốc u giục giã mới đến lúc tiễn hình nhân binh phu xuống thuyền để đi Hoàng Sa.

Hiệu lệnh chỉ huy, liên lạc cho cả đoàn thuyền binh phu chính là con ốc u thổi lên từng hồi dài, ngắn.

Ý nghĩa của tiếng ốc u

Trên đảo Lý Sơn, tiếng ốc u còn là còi báo động cướp biển, ốc u thường dùng để trang bị cho những nhóm tuần sương bảo vệ mùa màng cho người dân xứ đảo “Vương Quốc Tỏi”.

Nếu có dịp đi trải nghiệm đảo Lý Sơn bạn hãy khám phá về nhngx câu chuyền ly kỳ, về chuyện thổi ốc u của người dân trên đảo, họ cầm ra con ốc to, màu vàng giới thiệu với khách thăm quan: Đây là con ốc u. Nó đã theo họ rất lâu mân mê con ốc u họ kể duyên nghiệp vì sao mình thổi ốc u đến tận bây giờ.

Từ các bậc cao niên thường thổi ốc u, thổi ốc u khó tìm người thay. "Đi tuần ban đêm không thổi ốc u được thì làm sao bắt trộm nên người biết thổi phải gánh vác. Gần 20 tuổi, thổi rành ốc u, ép hơi thổi được từng hồi dài, ngắn, dồn dập, thư thả, ngân nga...

Con ốc u ngày đó màu không láng, sáng vàng đẹp như bây giờ. Để có con ốc to chừng 3 - 4 kg này không phải dễ, bởi nó chuyên sống trong hang đá dưới đáy biển. Mỗi khi chiều mát, nó mới ra khỏi hang ăn mồi, sau đó nếu phát hiện có mối nguy hiểm là chui vào hang ngay. Nếu bắt được nó là nhờ kiên nhẫn rình vài ngày ở cửa hang đá gần bên đảo Bé (thuộc đảo Lý Sơn, nay là xã An Bình).

Một bậc cao niên nơi đây chia sẽ ông hơn 60 năm thổi ốc u, ông bảo, thổi nó khó nhất là lúc làm lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa. Lễ này, chỉ có pháp sư cho phép mới được thổi, tùy hồi dài, ngắn hay thổi thúc giục 2, 3 hồi làm một. Cứ sau ngày lễ này, vì phải nén hơi liên tục, bụng ông cuộn cứng lại. “Ốc u có khi thổi hơi dài đến 5 phút. Lúc tiếng u…u…u phát ra là lúc uốn lưỡi lấy hơi, để tiếp tục thổi liền ngay sau đó. Ốc u thì nhiều người thổi được, nhưng thổi theo điệu, theo bài, ngắn dài, giục giã, vang ngân xa mấy trăm mét, thậm chí cả ngàn mét thì cả đảo bây giờ chỉ còn có 3 người.

Tiếng ốc u không chỉ là báo hiệu của biển cả, của ngày lễ trên đảo mà còn là âm thanh ru mọi con người nơi đây, chìm sâu vào trong giấc ngủ ngon nhờ tiếng ốc u.

Từ sau năm 1975, những ai biết thổi ốc u thường được vinh dự đứng vào hàng ngũ dân quân, đêm đêm được ôm súng đi tuần tra bảo vệ an ninh trật tự trên đảo. Cứ mỗi xã có một trung đội dân quân có vài ba người biết thổi ốc u. Mỗi đêm đi tuần, trung đội chia ra làm 3 tiểu đội, mỗi tiểu đội có 1 người biết thổi ốc u. Liên lạc với nhau trong đêm, những tiểu đội này dùng ốc u thổi lên, không theo bài bản, nhưng họ cũng nhận ra quân mình. “Đêm đêm, bà con dân đảo, cứ nghe tiếng ốc u của dân quân, ai cũng thấy an tâm, ngủ yên hơn. Bởi những cánh đồng hành, tỏi Lý Sơn đã có người bảo vệ. Những đêm không nghe tiếng ốc, bà con thấy như thiếu vắng gì đó người dân nơi đây chia sẽ..

Trước đây đảo Lý Sơn là nơi thuận tiện cho tàu thuyền đi ngang ghé vào lấy nước và lương thực để tiếp bước hải hồ. Những nhóm người lên đảo không phải ai cũng hữu ý. Có kẻ lên đảo vờ tiếp nước ngọt, lương thực, nhưng dò xét, nếu điều kiện thuận lợi là cướp bóc, thậm chí còn chiếm đảo. Để chống lại cướp biển, người dân đảo Lý Sơn dùng đội bảo vệ tuần tra và dùng ốc u liên lạc. Khi phát hiện bọn cướp tấn công vào đảo, đội tuần tra thổi từng hồi ốc u dồn dập, khẩn cấp. Bà con sống trên đảo tập trung trai tráng, dân binh đến chống lại. Đến lúc đánh lui cướp biển, ốc u lại ngân lên từng hồi êm ái, báo hiệu sự bình yên trở lại.

Ca dao gắn liền với tiếng ốc u

Ra đảo Lý Sơn nghe câu: “Ốc u đã thổi lên rồi/Để cha đi giữ biển trời Hoàng Sa”. Câu ca dao chỉ những ai từng dự lễ này mới biết: Xưa, mỗi lần tế sống những đội binh phu "người đi thì có, người không thấy về" ra làm nhiệm vụ trên đảo Hoàng Sa, sau những hồi ốc u cất lên dồn dập, đoàn binh phu tức tốc xuống thuyền giong thẳng ra khơi. Giữa muôn bề sóng dữ, đoàn binh phu có 5 chiếc thuyền, trong đó thuyền chánh đội chỉ huy đi giữa, 4 thuyền binh phu khác đi xung quanh.

Giữa muôn trùng biển khơi bão bùng, thuyền chánh đội và 4 thuyền binh phu liên lạc với nhau qua tiếng ốc u. Tiếng kèn, hay tù và, trống rất dễ bị tiếng sóng làm tan đi, nhưng tiếng trầm hùng của con ốc u thì xuyên qua sóng, không loãng, nhầm với tiếng nào khác.

Từ thuyền chánh đội, nghe thổi 3 tiếng, các thuyền binh khác thổi lại 3 tiếng, xem như không có bất trắc gì. Thuyền chánh đội thổi 6 tiếng là hiệu lệnh cho các thuyền trưởng về thuyền chánh họp bàn. Thuyền chánh đội thổi 9 tiếng là báo động có địch, chuẩn bị nghênh chiến.

Khi ra đến đảo Hoàng Sa, một thuyền binh phu làm nhiệm vụ tiến vào đảo trước, nếu thấy có người thì thổi ốc u một hơi dài báo hiệu cho các thuyền và binh phu khác biết chừng. "Thổi một hơi thôi, vì thổi nhiều sợ bị phát hiện. Còn nếu xảy ra chiến đấu thì người cầm ốc u phải thổi liên tục để báo hiệu cho cả đội binh phu đến ứng cứu", các bậc cao niên nơi đây chia sẽ.

Nguồn tin:thanhnien.vn