hành trình Lý Sơn khám phá Hòn Bằng Than dân gian quen gọi là “Bàn Than” và cả trên một số sách báo cũng thường viết là “Bàn Than”, với cách giải thích theo kiểu trực quan là một hòn núi có đỉnh bằng phẳng giống như mặt “bàn”. Thực ra, đúng tên là “Bằng Than”. Bằng ở đây có nghĩa là bằng phẳng. Có thể kể ra một số ví dụ về cách cấu tạo địa danh theo kiểu này. Hòn Bằng (xã Duy Sơn, huyện Duy Xuyên), núi Bằng Thùng (tây huyện Quế Sơn), Bằng Võ (chỉ nơi đất bằng như sân vận động, dùng làm nơi luyện tập nghĩa quân thời Nghĩa hội ở căn cứ Trung Lộc) và Bằng Chò (tây Quảng Ngãi)…

hành trình Lý Sơn khám phá Hòn Bằng Than dân gian quen gọi là “Bàn Than” và cả trên một số sách báo cũng thường viết là “Bàn Than”, với cách giải thích theo kiểu trực quan là một hòn núi có đỉnh bằng phẳng giống như mặt “bàn”. Thực ra, đúng tên là “Bằng Than”. Bằng ở đây có nghĩa là bằng phẳng. Có thể kể ra một số ví dụ về cách cấu tạo địa danh theo kiểu này. Hòn Bằng (xã Duy Sơn, huyện Duy Xuyên), núi Bằng Thùng (tây huyện Quế Sơn), Bằng Võ (chỉ nơi đất bằng như sân vận động, dùng làm nơi luyện tập nghĩa quân thời Nghĩa hội ở căn cứ Trung Lộc) và Bằng Chò (tây Quảng Ngãi)…

Bằng Than là một hòn núi thấp, nằm sát biển, thuộc xã Tam Hải, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam, dài khoảng 2km, cao 40m, trên đỉnh khá bằng phẳng, rộng khoảng 20ha, phủ đầy một loại cỏ thân cứng và những cây dại như chà là, sim, mua. Thời kháng chiến chống Mỹ, trực thăng của quân đội Mỹ nhiều lần đổ quân trên hòn Bằng Than trong các cuộc càn quét. Điều đáng chú ý là ở mặt phía đông và đông nam, vách đá cao dựng đứng màu đen như than.

Từ ngoài biển nhìn vào, ta thấy có một số hang động do sự xâm thực của sóng biển lâu ngày và những bãi đá lô nhô những hòn lớn nhỏ cùng những hố ẩn hiện trong những tia nước và bọt biển trắng xóa trên cái phông màu đen của đá kéo dài đến hút tầm mắt. Theo những hình dáng tự nhiên, và qua trí tưởng tượng phong phú của người dân địa phương, những vách đá, hố nước, hòn đá ở nơi đây được đặt tên như: hố Cột Tàu, khe Bà Che, hố Đùng…

Về thắng cảnh này, sách Đại Nam nhất thống chí viết: “Núi Phú Xuân có tên là núi Bàn Than, ở cách huyện Hà Đông 50 dặm về phía đông nam, nằm kề bên cửa biển Đại Áp ở phía bắc, mạch núi nguyên từ núi Chủ Sơn kéo về, chia ra quanh co qua các xã Hòa Vấn, Phú Hòa đến thôn Phú Xuân Hạ thì nổi vọt lên một ngọn núi, sắc đá đen như than, đứng xa thấy đỉnh núi bằng màu đen mhư cái mâm than, nên gọi tên thế”.

Đứng trên hòn Bằng Than bạn có thể nhìn ra một vùng trời biển bao la, phía đông bắc là Cù lao Chàm, phía nam là vịnh Dung Quất, phía tây là con sông Bến Ván từ dãi Trường Sơn xanh ngắt chảy quanh co, đổ nước ra cửa Kỳ Hà, phía nam là sân bay Chu Lai trải dài từ đông quốc lộ 1A chạy ra đến gần mé biển...

nguồn tin: Baoquangngai