Đến với hành trình đảo Lý Sơn vào trước ngày hội Khao lề thế lính Hoàng Sa, khách thăm quan hãy lên núi Thới Lới ngắm phong cảnh chiều tà. Ngang qua ngôi chùa có tên Âm Linh Tự, thấy các bậc cao niên đã xôn xao chuẩn bị tế lễ, cáo tiền nhân. Tiếng ốc u được ai đó thổi vang lên, trầm buồn, vang vọng trong trời chiều như tiếng oan hồn khiến ai nấy đều cảm thấy ổi buồn da diết.

Đến với trải nghiệm đảo Lý Sơn vào trước ngày hội Khao lề thế lính Hoàng Sa, khách thăm quan hãy lên núi Thới Lới ngắm phong cảnh chiều tà. Ngang qua ngôi chùa có tên Âm Linh Tự, thấy các bậc cao niên đã xôn xao chuẩn bị tế lễ, cáo tiền nhân. Tiếng ốc u được ai đó thổi vang lên, trầm buồn, vang vọng trong trời chiều như tiếng oan hồn khiến ai nấy đều cảm thấy ổi buồn da diết.

Trong khung cảnh giữa biển đảo bốn bề sóng nước, mặt trời lặn như chui tụt xuống biển. Màn Đđêm buông xuống đen ngòm, gió ràn rạt tràn qua mấy nương đậu bắp, nghe như có tiếng chân người đang lướt ngang. dưới ánh sao mờ, những ngôi mộ gió, những hình nộm canh rẫy bắp cứ thoắt ẩn, thoắt hiện… Dẫu biết dưới những gò cát nhỏ kia chỉ là các hình nhân đất nặn, sợ mơ hồ...

Mộ gió trên đảo Lý Sơn không đơn thuần là những đụn cát ven biển, được gió vun thành nấm, hoặc thiên di, hoặc mới đắp gọn ghẽ hệt những sinh phần.

Nơi an nghỉ của những linh hồn ở miệt biển này dù không có hình hài, xương thịt, không thể chạm tới, nhưng lại có thể chuyện trò, có thể nghe rõ tiếng chân đi lào xào trên cát, và mọi cảm nhận đều thật một cách lạ lùng như làn da quệt vào gió mặn. Mộ như có, như không. “Gió” trong cụm từ “mộ gió” ở đây cũng có nghĩa là như thế. Người Lý Sơn từ xa xưa đã rành rẽ các nghi thức tâm linh dành riêng cho những linh hồn lưu lạc.

Trước đây từ, khi cai đội Phạm Quang Ảnh cùng 70 nghĩa binh đi trấn ải Hoàng Sa rồi bỏ mình lại biển, Vua Gia Long đích thân ra tận Lý Sơn làm lễ chiêu hồn cho họ. Pháp sư của triều đình đã lên núi Giếng Tiền lấy đất sét, tạo thành hình nhân, lập đàn cúng tế, hô thần nhập tượng cho từng người trước khi an táng.

Những tượng bên trong mộ gió, da thịt là sét mịn trộn với bông của quả cây gòn, nội tạng từ tro than của cây sầu đông, xương cốt bằng thân cây dâu tằm, loài cây được xem là hiện thân của năng lực phi phàm thiên biến vạn hóa, bất chấp sự xoay vần của thời gian và tạo vật... Sau mai táng, những ngôi mộ gió trở thành hai cốt của những người đã khuất. Ngày làm lễ chiêu hồn được lấy làm ngày giỗ… Phong tục đó đã tồn tại nhiều đời và vẫn được giữ gìn đến hôm nay.

Không những thế đến đây Lữ khách còn bắt gặp những cánh đồng hành, tỏi Lý Sơn, trên các nẻo đường dẫn lên núi Giếng Tiền. khách thăm quan tới đây, tha hồ chụp ảnh check in Lý Sơn như từng khoe nụ cười bên những hàng phong lá đỏ xứ sở Kim Chi.

Vậy hòn đảo cát vàng nắng cháy của biển đảo, dâu sẽ lên xanh, hoa sầu đông sẽ rắc tím các gò mộ gió, nơi cư trú của những linh hồn quả cảm nơi biển đảo xa xôi.