Nếu có dịp đi hành trình Lý Sơn vào những ngày tiết trời trong xanh, từ mũi Tổng Binh, trong đất liền, có thể nhìn thấy khá rõ  đảo Lý Sơn chập chờn trên sóng biển, tựa hình một con giao long nghênh phong, hý thủy. Núi Thới Lới chính là phần đầu con vật huyền thoại ấy, quay về phía khơi xa, ngẩng đầu kiêu hãnh. Đây là 1 trong 5 ngọn núi lửa đã tắt từ lâu Lý Sơn hay còn gọi là Cù lao Ré. Núi nằm về phía đông hòn đảo, là một thắng cảnh độc đáo với hồ nước ngọt ngay trên đỉnh, hang đá dưới chân và di chỉ khảo cổ học chìm trong lòng đất.

Nếu có dịp đi trải nghiệm Lý Sơn vào những ngày tiết trời trong xanh, từ mũi Tổng Binh, trong đất liền, có thể nhìn thấy khá rõ  đảo Lý Sơn chập chờn trên sóng biển, tựa hình một con giao long nghênh phong, hý thủy. Núi Thới Lới chính là phần đầu con vật huyền thoại ấy, quay về phía khơi xa, ngẩng đầu kiêu hãnh. Đây là 1 trong 5 ngọn núi lửa đã tắt từ lâu Lý Sơn hay còn gọi là Cù lao Ré. Núi nằm về phía đông hòn đảo, là một thắng cảnh độc đáo với hồ nước ngọt ngay trên đỉnh, hang đá dưới chân và di chỉ khảo cổ học chìm trong lòng đất.

Xuất phát từ cảng Lý Sơn, chỉ sau chừng 15 phút chạy xe Lữ khách sẽ đến ngay chân núi Thới Lới. Một con đường thoai thoải xuất phát từ cánh đồng tỏi Lý Sơn phía đông đưa Khách Thăm quan Đến Lý Sơn vòng qua sườn bắc lên đến lưng chừng ngọn núi cao gần 170m so với mặt nước biển. Nơi đây có một trảng đất rộng, tương đối bằng phẳng, là địa điểm dựng cột cờ Lý Sơn, ngày đêm lồng lộng tung bay lá cờ đỏ thắm.

Sóng, gió và những tác nhân xâm thực khác đã ngoạm vào chân núi phía đông bắc để tạo thành hang Câu, nối vòng qua mé tây bắc là hang đá Chùa Hang. Hang Câu, chùa Hang là những cảnh sắc thiên nhiên nổi tiếng của Lý Sơn, hài hoà vẻ đẹp lung linh của mây trời, gió biển với hùng vĩ, cứng cáp của núi đá, san hô.

Con đường đi bộ đưa chân Khách thăm quan Đi Lý Sơn từ trảng đất bằng, theo hướng nam, leo dần lên đỉnh núi để đến một lòng hồ tự nhiên như chiếc phểu của trời treo trên vách gió. Đây chính là miệng núi lửa từ nhiều triệu năm về trước đã phun trào cuồn cuộn những dòng nham thạch, góp phần hình thành diện mạo đảo Lý Sơn. Cheo leo bên bờ hồ phía đông là hòn Trâu, với khối đá nghiêng nghiêng tựa hình con trâu nằm thong thả tắm nắng trên đỉnh núi, ấn vào không gian khối hình vững chải nhưng không kém phần mỹ lệ.

Phía nam là con đập mới xây để ngăn giữ nước mưa ở lại trong lòng hồ. Dưới chân núi là làng mạc, những ô hành, tỏi, nghiêng nghiêng bóng dừa, mướt xanh màu xanh hành tỏi. Xa hơn là biển với những con sóng nhấp nhô, liên tiếp nối nhau chạy vào bờ như đi tìm chỗ dựa bình yên.

Từ hòn Trâu, nhìn về phía đông, cánh đồng tỏi Lý Sơn nổi tiếng chia ô ngang dọc như thể một bàn cờ. Xa xa, là ngọn hải đăng Lý Sơn. Đảo nhoài ra biển, nối hữu hạn với bao la, hòa màu xanh của biển vào màu xanh cây lá, thấp thoáng bóng những con thuyền rẽ sóng xa khơi.

Theo lời kể của các bậc cao niên nơi đây, thì trước đây, trong lòng hồ Thới Lới là một cánh rừng nguyên sinh với nhiều loại gỗ quý. Nước từ con suối chảy ra từ cánh rừng men theo một con suối cổ, có tên là suối Chình, khoan thai đổ xuống vách núi phía nam.

Khi cánh rừng bị tàn phá, suối Chình cũng thành con suối chết, lờ mờ, khô khốc những cuội đá chơ vơ phơi mình trong mưa nắng thời gian. Nhưng ít ai biết, cũng chính ở nơi này, chìm dưới lòng của những cồn cát nối chân núi với mép biển, là dấu vết của một cộng đồng cư dân trong quá khứ xa xăm. Năm 2000, các nhà khảo cổ Việt Nam đã khai quật di chỉ suối Chình, thu được nhiều hiện vật giá trị, hiện được lưu giữ và giới thiệu tại Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi.

Theo đó, di tích Suối Chình là nơi cư trú của cư dân Văn hóa Sa Huỳnh, đồng thời trong tầng văn hóa có xen lẫn mộ táng. Báo cáo khoa học của Tiến sỹ Phạm Thị Ninh, người chủ trì cuộc khai quật, cho biết: Tầng văn hóa Suối Chình có cấu tạo đất đỏ pha cát biển, gốm xen lẫn vỏ nhuyễn thể do con người cư trú ăn bỏ lại. Trong tầng văn hóa có chứa mộ nồi chôn úp nhau theo chiều thẳng đứng, đồ tùy táng được đặt bên trong hoặc bên ngoài. Bên trong các mộ nồi đều có di cốt trẻ em.

Đặc trưng di vật đồ đá gồm có rìu, mai, cuốc, bàn mài... đồ sắt có dao, kiếm, đồ trang sức bằng đá quý, thủy tinh như khuyên tai ba mấu, hạt chuỗi, đặc biệt có đồ trang sức hạt chuỗi, vòng đeo, được chế tác theo cách khoan mài tinh vi từ lõi tridacna và các loại ốc, sò, đồ gốm có các loại nồi, bát. Niên đại Suối Chình ở vào khoảng đầu Công nguyên.

Quay trở lại trảng đất nghiêng nghiêng lưng chừng núi, bách bộ một vòng trên thảm cỏ. Dạo thêm mấy bước về phía bắc để đón làn gió biển, khách thăm quan hành trình Ly Son sững sờ khi bất chợt từ trong vách đá dưới chân, bầy chim biển ríu rít gọi nhau, tung đôi cánh màu xám bạc, chao nghiêng, lượn lờ mấy vòng rồi lao về nơi xa xăm khói sóng. Hang đá chân núi ấy chính là hang Câu - một địa chỉ chương trình kỳ thú mà nếu ai chưa từng đến thì coi như chưa biết Lý Sơn.

Hang Câu nằm ngay dưới chân núi, về phía đông bắc, vách hang nơi thì lõm sâu vào tường đá xám rêu với những vết ngấn do sóng biển triệu năm ăn mòn vào nham thạch, nơi thì dựng đứng sừng sững hút tầm mắt người về phía trời cao. Mê mãi nhìn theo những dãi mây trắng thẫn thờ soi mình xuống mênh mang sóng biển, Lữ khách ngỡ lạc vào chốn non tiên, nước nhược nơi cửa Thần Phù.

Tên gọi hang Câu có nguồn gốc là nơi đi về của những thuyền câu, hay là nơi có rất nhiều loại rau câu mà mỗi khi thủy triều xuống người dân vẫn hái về chế biến thành những món ăn khoái khẩu và giàu dinh dưỡng? Nếu chưa trả lời được câu hỏi ấy thì cũng không quá bận lòng, vì khung cảnh thiên nhiên hoang sơ, huyền ảo của hang Câu đủ sức quyến rũ, mê hoặc Khách Thăm quan Đến Lý Sơn xa gần khi vừa chạm bước đầu tiên lên mỏm đá cạn, bập bềnh sóng nước dưới chân.

Vậy bạn hãy thu xếp cho mình một chuyến qua chơi miền đất đảo, thăm thú các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh của Lý Sơn, thưởng ngoạn vẻ đẹp huyền thoại của núi Thới Lới - Hang Câu, nghe thiên nhiên thì thầm câu chuyện diệu kỳ của hóa công vô biên, vô lượng.

Nguồn tin: baoquangngai.vn